Et Yemekleri
Et yemekleri Türk mutfağında önemli bir yer teşkil ederler. Mutfağımızda pişen her yemek et yemeği olmasa da hemen hemen her yemeğin içerisinde bir miktar et bulunur. Etli yemekleri bir kenara bırakacak olursak kendi başına et yemekleri oldukça kabarık bir listeye sahiptir.
Et yemekleri başlı başına ayrı bir kültürdür. Tamamen etten yapılanve katkılı olarak yapılanlar olmak üzere 2 gruba ayırabiliriz et yemeklerini. Birinci gurubun başında kebaplar yer almaktadır; şiş kebap, Adana kebap, döner kebap, tavuk şiş, kuzu kaburga gibi bir çok kebap çeşidi mevcuttur.
Et yemeklerimiz yörelere göre farklılıklar göstermektedir. Her bölgede mutlaka çok ilgi gören değişik bir et yemeği adını duyurmayı başarmıştır. Ülkemizde yörelere göre öne çıkan et yemeklerini listeleyecek olursak Adana’nın Adana kebabı, Urfa’nın Urfa kebabı, Bursa’nın İskender kebabı, Erzurum’un Oltu kebabı, Ankara’nın döner kebabı, Antep’in salçalı şiş kebabı, Ankara tavası gibi lezzetleri sıralayabiliriz.
Yabancı ülkelerde ise çok değişik et yemeklerine rastlamaktayız. Özellikle, Amerika ve Avrupa ülkeleri ağırlıklı olarak domuz eti tüketirken, uzak doğu ülkelerinde balık ve deniz ürünleri tüketimi kendini göstermektedir. Dana rosto ve tavuk şinitzel gibi et yemeklerinin yabancı ülkelerden mutfağımıza girdiği tahmin edilmektedir.
Et bizim toplumumuzda temel besin maddelerinin başında gelmektedir. Bu nedenle sağlıklı ve güçlü olabilmek için yeterince et tüketilmesi gerektiğine inanırız ve aslında haksız da sayılmayız. İçerdiği yüksek protein değeri ile et yemekleri besin zincirinin en üst sıraları arasında yer almaktadır. Ülkemizde sırası ile en çok dana, kuzu, tavuk ve balık eti tüketilmektedir. Av hayvanlarının etlerinin tüketimi ise oldukça düşüktür. Sağlık açısından en faydalı olan et türleri ise sırasıyla balık eti, tavuk eti, dana eti ve kuzu etidir.
Sağlıklı ve güçlü bir bünye için et yemeklerinin önemini vurgulamıştık, ancak her gıdada olduğu gibi et yemeklerinin tüketiminde de ölçülü olmak gerekir. Kararında tüketildiği zaman çok faydalı bir besin olan et yemekleri, çok fazla tüketildiği takdirde sağlık sorunlarına yol açabilirler. Özellikle, kolesterol, kalp hastalıkları, gut, damar sertliği gibi hastalıklar doğrudan aşırı kırmızı et tüketimi ile ilişkilendirilmektedir. Az tüketildiğinde ise verem, unutkanlık, zayıflık gibi istenmeyen rahatsızlıklara yol açabilirler.
Ölçülü tüketimin yanında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise dengeli tüketimdir. Bir gün kırmızı et yemeği tüketiliyorsa, ertesi gün et yemeği yerine sebze veya hamur işi tercih edilmeli, bir sonraki gün ise et yemeği tüketilecekse bunun kırmızı et değil de tavuk veya balık eti olmasına dikkat edilmelidir. Et yemekleri özellikle gelişim çağındaki çocuklar için büyük önem taşımaktadır. Dengeli ve düzenli olarak tüketilen et yemekleri çocukların sağlıklı büyümelerinde son derece etkilidir.
Et yemekleri aynı zamanda birlikte tüketildikleri ek besinler ile de mutfağımıza ve soframıza ayrı bir zenginlik katmaktadır. Kuzu haşlamanın yanında pilav, İskenderin yanında yoğurt, dönerin yanında pide, Adana kebabın yanında acı biber turşusu vazgeçilmezlerimizdendir.Her ne kadar mangal ve kömür ateşinde pişirilen ızgara etlerin sağlık açısından zararları olduğu söylensede et yemekleri tüketimimizin %75 i kömür ateşinde pişirilmiş ızgara etlerden oluşmaktadır. Ülkemizde mangalın çok özel bir yeri vardır bu nedenle sadece zararlarından bahsetmek yerine en az zararla mangal eti tüketmenin püf noktalarına da değinilmesi gerekir. İyice köz haline gelmemiş kömürden çıkan karbon monoksit gazının tüketilen etin üzerine sinmesi gerçekten zararlı bir durum olmakla birlikte kömürü tamamen köz haile geitrerek etleri pişirmek bu zararlı durumu ortadan kaldırmaktadır.
Kısaca, bilinçli bir şekilde mangal eti tüketiminin sağlık açısından çok da zararlı olmadığını söyleyebiliriz. Mangalda en çok tercih edilen et çeşitleri kuzu pirzola, kuzu şiş, çöp şiş, tavuk şiş ve ızgara köfte olarak sıralanabilir. Elbette, bu etlerin yanında patlıcan, biber ve domateslerin közlenmeside kaçınılmaz olmaktadır. Görüldüğü üzere ülkemiz et yemeği çeşidi bakımından oldukça zengin, et yemeği tüketimi bakımından ise oldukça aktif bir potansiyele sahiptir. Sağlıklı ve güçlü nesiller için bilinçli et tüketimi olmazsa olmazlardandır.